Πώς εκτοξεύθηκε στα ύψη το δημόσιο χρέος

Μια μελέτη που αναλύει τις 3 φάσεις που συντελέστηκε πολιτικό έγκλημα της αύξησης του δημόσιου χρέους αλλά και η υπαγωγή της χώρας στον διεθνή οικονομικό έλεγχο

Εξέχουσα θέση στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία λαμβάνει το βιβλίο που επιμελήθηκαν Καθηγητές του Τμήματος της Κορίνθου «Η Ελληνική Πολιτική Οικονομία 2000-2010: Από την ΟΝΕ στο μηχανισμό στήριξης» (Εκδόσεις Λιβάνη, ISBN 978-960-14-2872-7) που επιμελήθηκαν ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου που εδρεύει στην Κόρινθο, κ. Παντελής Σκλιάς και ο Λέκτορας του Τμήματος, κ. Σπυρίδων Ρουκανάς.

Το βιβλίο επιχειρεί σε 512 σελίδες να ρίξει φως σε μια κρίσιμη δεκαετία για την πολιτική οικονομία της Ελλάδας, δεκαετία που προηγήθηκε της κορύφωσης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, τον Μάιο του 2010. Το βιβλίο προσδοκά να αποτελέσει βάση μελέτης και έρευνας και σημείο αναφοράς στη σχετική βιβλιογραφία έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία για περισσότερη εμβάθυνση και ανάλυση. Για το Τμήμα της Κορίνθου, πρόκειται για μια σημαντική διάκριση, αφού το βιβλίο είναι μοναδικό στο είδος του και προσδίδει ακόμα ένα συγγραφικό έργο στην πλούσια συγγραφική δραστηριότητα των διδασκόντων στο Τμήμα. Για τον ακαδημαϊκό χώρο, τα βιβλία και η δημοσίευση επιστημονικών άρθρων αποτελούν τον πυρήνα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού και του επιπέδου σπουδών που προσφέρονται. Στην ερευνητική ομάδα που συνέβαλε στον τόμο με αναζήτηση σχετικής βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, ήταν και οι Γιώργος Αρβανίτης, Παντελής Κάλλιας και ο Κορίνθιος Βασίλης Μπαλάφας.

Στο ρεπορτάζ που υπογράφει ο Μανώλης Κοττάκης αναφέρονται τα εξής:

Βόμβα για το Μνημόνιο

Συγκλονιστικά στοιχεία για τον τρόπο και τις συνθήκες που εκτοξεύτηκε σε ύψη-ρεκόρ το δημόσιο χρέος κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ αλλά και για τη μέθοδο με την οποία φούσκωσε το έλλειμμα του 2009, προκειμένου να υπαχθεί η χώρα στη διεθνή κηδεμονία, περιέχει ο συλλογικός τόμος «Η ελληνική πολιτική οικονομία 2000-2010, από την ΟΝΕ στον Μηχανισμό Στήριξης», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. Τον συλλογικό αυτόν τόμο, την επιμέλεια του οποίου έχουν οι καθηγητές Σπυρίδων Ρουκανάς και Παντελής Σκλιάς, έγραψαν πρωτοβάθμιοι καθηγητές ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, οι οποίοι -ακολουθώντας μια αυστηρά τεχνοκρατική προσέγγιση- καταλήγουν σε εντυπωσιακά συμπεράσματα για τις αιτίες που οδήγησαν σε κρίση την ελληνική οικονομία.

Οπως αποκαλύπτει η εφημερίδα, βασιζόμενη στις στεγνές από οιαδήποτε υποψία πολιτικής αξιολόγησης αναλύσεις των καθηγητών οικονομολόγων που εκπόνησαν το σύγγραμμα, το πολιτικό έγκλημα της αύξησης του δημόσιου χρέους αλλά και η υπαγωγή της χώρας στον διεθνή οικονομικό έλεγχο συντελέστηκε σε τρεις φάσεις:

Στην πρώτη φάση «κουκουλώθηκε» το χρέος-ρεκόρ με το περίφημο swap της Goldman Sachs, το οποίο η Ελλάδα θα εξοφλεί μέχρι το 2037!

Στη δεύτερη φάση η κυβέρνηση της Ν.Δ. την περίοδο 2004-2009 κλήθηκε να πληρώσει από τον Προϋπολογισμό σχεδόν διπλάσιους τόκους και τοκοχρεολύσια συγκριτικά με όσα πλήρωναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Η έρευνα, μάλιστα, καταρρίπτει με στοιχεία ξένων ερευνητικών οργανισμών ότι την περίοδο αυτή αυξήθηκε ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων και ως εκ τούτου ξέφυγαν οι δημόσιες δαπάνες που διαμορφώνουν το έλλειμμα. Συγκριτική παρουσίαση των ελλειμμάτων άλλων ευρωπαϊκών χωρών τη χρονιά που ξέσπασε η κρίση, μάλιστα, καταδεικνύει ότι τα δημόσια οικονομικά μας επηρεάστηκαν πολύ λιγότερο από αυτά άλλων χωρών.

Στην τρίτη φάση η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 2009 αναθεώρησε επί τα χείρω εσκεμμένα έλλειμμα και χρέος, προκειμένου να προκαλέσει την επέμβαση των διεθνών πιστωτών.

Πρόκεται για το διπλό «φούσκωμα» του ελλείματος του 2009 κατά 4,23 δισ. ευρώ και του δημόσιου χρέους της ίδιας χρονιάς κατά 27,5 δισ. ευρώ (σύνολο 31,7 δισ. αθροιστικά), που οδήγησε την Ελλάδα στην αγκαλιά του ΔΝΤ και την κατάντησε αποικία χρέους.

Τα πέντε κόλπα με τα το έλλειμμα 2009 διογκώθηκε

Έως το 2037 η αποπληρωμή του αμαρτωλού swap Σημίτη!

Ξεκινώντας από το τέλος, έχει ιδιαίτερη αξία η μελέτη των αριθμών που δείχνουν ότι η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ αναθεώρησε κατά τρόπο εγκληματικό τα στοιχεία για το έλλειμμα και το χρέος.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, έγιναν πέντε ωμές παρεμβάσεις από τις ΕΛ.ΣΤΑΤ. και Eurostat, oι οποίες καταγράφονται στο δελτίο της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το 2010.

Πρώτη παρέμβαση: Συμφωνίες ανταλλαγών εκτός αγοράς. Οι Στατιστικές Υπηρεσίες (Ελληνική και Ευρωπαϊκή) «κατέγραψαν επιβάρυνση 5,33 δισ. ευρώ (2,26% του ΑΕΠ) στο δημόσιο χρέος για το 2009 αλλά και για τα έτη 2008, 2007, 2006 από το swap που είχε συνάψει η Ελλάδα με την Goldman Sachs. O χειρισμός αυτός δεν επιβάρυνε το χρέος του 2001, απλώς το καμουφλάρισε και το μετέφερε πολλαπλάσιο στο μέλλον». Οι συντάκτες της μελέτης ρωτούν μάλιστα: «Αληθεύει άραγε η Ελλάδα θα πληρώσει γι’ αυτό το swap στη Goldman Sachs 21 δισ. ευρώ μέχρι το 2037;».

Δεύτερη παρέμβαση: «Με τη σύμφωνη γνώμη της Eurostat, μετέφεραν 17 ΔΕΚΟ από τον τομέα όπου ήταν ταξινομημένες για δέκα έτη στη Γενική Κυβέρνηση. Με την αναταξινόμηση καταγράφηκε για το 2009 επιβάρυνση κατά 0,74% του ΑΕΠ στο δημόσιο έλλειμμα και κατά 7,75% του ΑΕΠ στο δημόσιο χρέος».

Παρέμβαση τρίτη: Καταγραφή των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης. Μετέφεραν τις συσσωρευμένες από προηγούμενα έτη οφειλές των δημόσιων νοσοκομείων στους προμηθευτές στο δημόσιο έλλειμμα και στο δημόσιο χρέος του 2009, αν και δεν είχαν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως απαιτεί η ελληνική νομοθεσία. Η επίπτωση για το 2009 ήταν η αύξηση του δημόσιου ελλείμματος κατά 0,79%.

Παρέμβαση τέταρτη: Αναθεώρησαν (μείωσαν) το ΑΕΠ των ετών 2006-2009. Η μείωση αυτή επιβάρυνε το αντίστοιχο έλλειμμα και το χρέος των ετών αυτών.

Παρέμβαση πέμπτη: Προσαρμογές όρων αποθεμάτων. Κατέγραψαν τις υψηλοτερες ροές ύψους 16,8 δισ. ευρώ και 13,5 δισ. ευρώ για τα έτη 2006 και 2000 αντίστοιχα, μετακυλίσεις από προηγούμενα έτη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. του 2010, που επικαλούνται οι συγγραφείς, και εδώ φαίνεται το έγκλημα που συντελέστηκε εις βάρος του ελληνικού λαού από τους προαναφερθέντες χειρισμούς, αθροιστικά επιβαρύνθηκαν:
α. Για το έτος 2009 το δημόσιο έλλειμμα κατά 4,23 δισ. ευρώ (1,8% του ΑΕΠ) και το δημόσιο χρέος κατά 27,50 δισ. ευρώ (11,7% του ΑΕΠ).
β. Για το 2008 το δημόσιο έλλειμμα κατά 4 δισ. ευρώ και το χρέος κατά 26,3 δισ. ευρώ.
γ. Για το έτος 2007 το δημόσιο έλλειμμα κατά 2,95 δισ. ευρώ και το χρέος κατά 21,12 δισ. ευρώ
δ. Για το έτος 2006 το δημόσιο έλλειμμα κατά 4,44 δισ. ευρώ και το δημόσιο χρέος κατά 17,54 δισ. ευρώ.

Οπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς της μελέτης (τα κεφάλαια για το χρέος και τα στατιστικά έγραψαν οι καθηγητές οικονομολόγοι Εμμανουήλ Μαματζάκης και Κωνσταντίνος Τσαμαδιάς), «οι παρεμβάσεις αυτές επιδείνωσαν τη δημοσιονομική εικόνα της χώρας κατά την κρίσιμη περίοδο, δικαιολογώντας την ένταξη στον Μηχανισμό Στήριξης τον Μάιο του 2010 και κυρίως τη βιαιότητα των μέτρων προσαρμογής».

Καταρρίπτονται τα μυθεύματα για τις ευθύνες της κυβέρνησης Καραμανλή

Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της δημόσιας δαπάνης για την εξυπηρέτηση του χρέους επί δανείων που είχαν συναφθεί σε προηγούμενες περιόδους. Σύμφωνα με τους αριθμούς που παραθέτουν οι καθηγητές, «η συνολική δαπάνη κατά την περίοδο 2004-2009 – [Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής] Καραμανλής) για την εξυπηρέτηση των δανείων που είχαν συναφθεί από προηγούμενες κυβερνήσεις ήταν 194,21 δισ. ευρώ (χρεολύσια 132,9 δισ. ευρώ και τόκοι 61,31 δισ. ευρώ), ενώ κατά την ίσης χρονικής διάρκειας εξαετία 1998-2003 (ΠΑΣΟΚ – Σημίτης) ήταν 139,5 δισ. ευρώ (χρεολύσια 84,7 δισ. ευρώ και τόκοι 54,8 δισ. ευρώ). Δηλαδή για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, που είχε συσσωρευθεί, η κυβέρνηση Καραμανλή πλήρωσε 54,7 δισ. ευρώ περισσότερα σε σύγκριση με την κυβέρνηση Σημίτη!

Οι συγγραφείς δεν παραλείπουν να προσδιορίσουν χρονικά και από ποιες χρονιές της Μεταπολίτευσης άρχισε να ξεφεύγει το δημόσιο χρέος: «Το δημόσιο χρέος υπερέβη το 60% του ΑΕΠ το 1988. Το 1989 οι εγγυήσεις του Δημοσίου (για δάνεια σε ΔΕΚΟ – συνεταιρισμούς) ανήλθαν σε 32% του ΑΕΠ και τα επόμενα τρία χρόνια κατέπεσαν, επιβαρύνοντας το δημόσιο χρέος. Το δημόσιο χρέος υπερέβη το 100% του ΑΕΠ το 1996».

Τα στοιχεία της μελέτης καταρρίπτουν επίσης δύο μύθους:

Οτι το έλλειμα ξέφυγε την περίοδο 2004-2009 και ότι την ίδια περίοδο αυξήθηκε υπέρμετρα το προσωπικό του δημόσιου τομέα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, την περίοδο 2007-2009 το έλλειμμα αυξήθηκε ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 131,1%, λιγότερο από όσο αυξήθηκε η μέση τιμή στις χώρες της ευρωζώνης (826,7%). Το δημόσιο χρέος την ίδια περίοδο αυξήθηκε κατά 20,8% του ΑΕΠ, όσο περίπου η μέση τιμή των ποσοστιαίων αυξήσεων στις χώρες της ευρωζώνης (20,5%).

Ενδιαφέροντα είναι επίσης και τα στοιχεία που παραθέτουν οι Μαρία Τσάπρα (επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών) και Παναγιώτα Χατζημιχαηλίδου (διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου) για την «Απασχόληση στον δημόσιο τομέα στην Ευρώπη ως μέσο όρο της περιόδου 2008-2010» (πηγή Bordogna). Mε βάση αυτά, με βάση το μερίδιο απασχόλησης του δημόσιου τομέα στη συνολική απασχόληση, οι χώρες κατανέμονται σε τέσσερις κατηγορίες:
– μερίδιο απασχόλησης του δημόσιου τομέα άνω του 29%: Βέλγιο, Δανία, Βρετανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Νορβηγία, Σουηδία
– άνω του 25%-28%: Γερμανία, Ιρλανδία, Μάλτα, Φινλανδία
– άνω του 20%-24%: Ουγγαρία, Αυστρία, Ελλάδα, Εσθονία, Ιταλία, Ισπανία, Λετονία, Λιθουανία, Πορτογαλία. Σλοβακία
– κάτω του 20%: Βουλγαρία, Κύπρος, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Τσεχία.

Οι καθηγητές που έγραψαν τη μελέτη

Την ογκώδη μελέτη για την οικονομία έγραψαν οι καθηγητές-μέλη ΔΕΠ Γεώργιος Μαρής, Παντελής Σκλιάς, Πύρρος Παπαδημητρίου (Κριτήρια σύγκλισης ΟΝΕ), Ευάγγελος Δρυμπέττας, Νίκος Καλογερίδης (Τραπεζικό σύστημα), Κωνσταντίνος Τσαμαδιάς, Εμμανουήλ Μαματζάκης (Δημόσιο χρέος – στατιστικά), Γεώργιος Γαλανός (Δημοσιονομικά), Ιωάννης Μουρμούρης (Συνέπειες Ολυμπιακών), Αριστείδης Μπιτζένης, Ιωάννης Μακέδος (Η απογραφή του 2004 – εύρος δημοσίου τομέα), Μαρία Τσάμπρα, Παναγιώτα Χατζημιχαηλίδου, Μωυσής Σιδηρόπουλος (Οικονομική ανάπτυξη στο ευρώ), Περικλης Γκόγκας, Εβίρα Τακλή (Διεθνής κρίση), Κωνσταντίνος Χαζάκης (Κρίση ευρωζώνης και ελληνικό χρέος), Παναγιώτης Λιαργκόβας, Σπύρος Ρεπούσης (Ελλειμμα), Αγγελος Κότιος, Εμμανουήλ Κουτουλάκης (Πρόσβαση στον διεθνή δανεισμό), Παναγιώτης Σχίζας (Τα cds) και Σπυρίδων Ρουκανάς (Το πλαίσιο της διεθνούς οικονομικής κρίσης).