.ΤΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΑ 12 ΜΙΛΙΑ ΚΑΙ Η ΝΑΥΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ-ΡΩΣΩΝ ΣΤΗ ΛΕΡΟ..

Η πολιτική της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και η αλλαγή ατμόσφαιρας στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, δεν εμπόδισε τον Καραμανλή να εκπονήσει μία έξυπνη πολιτική για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στη Μεσόγειο, με στόχο την αύξηση του στρατηγικού ζωτικού χώρου μας στην νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου, αλλά και την θωράκιση των συνόρων μας στο Αιγαίο.

Φιλοδοξία αυτού του σχεδίου, το οποίο έθεσε σε εφαρμογή ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Βαληνάκης, ήταν η διερεύνηση των ελληνικών θαλάσσιων συνόρων στη Μεσόγειο πολύ πέρα από τα 12 μίλια και η ταύτιση των ελληνικών και των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, κατά μήκος των οποίων η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εφάρμοζε πολιτικές αποτροπής κατά της λαθρομετανάστευσης.

Το σχέδιο αυτό εξελίχθηκε σε δύο φάσεις:

● Κατά τη διάρκεια της πρώτης, η Ελλάδα ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με όλα τα παράκτια κράτη της Μεσογείου και της Αδριατικής (Λιβύη, Αίγυπτο και Αλβανία) για την οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).

● Κατά τη διάρκεια της δεύτερης, η Ελλάδα προχώρησε σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποστολή στρατιωτικής δύναμης που θα αναλάμβανε να επιτηρεί τα ελληνοτουρκικά σύνορα για τη λαθρομετανάστευση (Frontex). 
Παράλληλα, ήρθε σε συνεννόηση με τη Γαλλία για τη δημιουργία ελληνογαλλικής ακτοφυλακής με αρμοδιότητα να περιπολεί κατά μήκος των δυτικών ευρωπαϊκών συνόρων σε όλη τη Μεσόγειο γενικότερα και στο Αιγαίο ειδικότερα, με βασική αποστολή την αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης.

Στο Υπουργείο Εξωτερικών έλεγαν τότε πως, αν το σχέδιο αυτό υλοποιούνταν, η Ελλάδα θα επεξέτεινε τα χωρικά της ύδατα κατά πολύ περισσότερο από τα 12 μίλια στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και θα έφερνε σε δύσκολη θέση τους Τούρκους στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθούσαν.

Ο Βαληνάκης ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με τους Λίβυους του Καντάφι, μετά από μια όχι και τόσο αθώα απόπειρά τους να εντάξουν τη Γαύδο στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη. Ολόκληρη η περιοχή νοτίως της Κρήτης είναι αξιοποιήσιμη, καθώς έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Μετά από διαβήματα, τους έκοψε την όρεξη και άρχισε μαζί τους μια μακρόσυρτη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την αρχή της μέσης γραμμής. Οι διαπραγματεύσεις αυτές είχαν φτάσει σε καλό σημείο το καλοκαίρι του 2009, αλλά το ΠΑ.ΣΟ.Κ. τις εγκατέλειψε.

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν με τους Αιγύπτιους και ήταν πολύ πιο σύνθετες, καθώς για την οριοθέτηση της ΑΟΖ έπρεπε να πάρουν θέση για το Καστελόριζο. Αν δεχόταν ότι και το Καστελόριζο, ένα μικρό νησί μπροστά σε ένα μεγάλο ηπειρωτικό όγκο όπως η Τουρκία, έχει δική του ΑΟΖ, τότε τα πράγματα θα εξελίσσονταν εντυπωσιακά καλά για τα ελληνικά συμφέροντα, γιατί θα ταυτίζονταν η ελληνική με την κυπριακή ΑΟΖ και η Ελλάδα θα αύξανε εντυπωσιακά το ζωτικό της χώρο στο Αιγαίο!

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών -που ξεκίνησαν για πρώτη φορά το 1973- προχώρησαν εντυπωσιακά παρά τα διαβήματα της Τουρκίας στην Αίγυπτο για την εξαίρεση του Καστελόριζου από τον καθορισμό της ΑΟΖ.

Το Δεκέμβριο του 2007 ο Αιγύπτιος πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ επισκέφτηκε την Αθήνα-είχε προηγηθεί το 2005 επίσκεψη του Καραμανλή στην Αίγυπτο, η πρώτη Έλληνα πρωθυπουργού μετά από δεκαετίες- και οι συζητήσεις σημείωσαν εντυπωσιακή πρόοδο.

Ο Μουμπάρακ απέρριψε σε εκείνη τη φάση τα τουρκικά διαβήματα -όχι μόνο για το Καστελόριζο, αλλά και για την «αποδοχή» της συντρέχουσας αρμοδιότητας του ψευδοκράτους στον καθορισμό της ΑΟΖ Αιγύπτου-Κύπρου. Η στάση των Αιγυπτίων ήταν κρίσιμη για τα ελληνικά συμφέροντα, καθώς αν αναγνώριζαν την πάγια θέση μας ότι το Καστελόριζο έχει υφαλοκρηπίδα, θα εξασθενούσε η τουρκική θέση, πως η οριοθέτηση πρέπει να γίνει με βάση την αρχή της ευθυδικίας (equite) που εφαρμόζεται σε ειδικές περιπτώσεις. (Η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για συναφείς υποθέσεις, όπως αυτή εκφράστηκε στη διαμάχη Ουκρανίας-Ρουμανίας για τη Νήσο των Ερπετών στη Μαύρη Θάλασσα, δεν είναι και τόσο ευνοϊκή για τις πάγιες ελληνικές θέσεις.)

Μέχρι την αποχώρηση της ΝΔ από την εξουσία η διαπραγμάτευση αυτή εκκρεμούσε, γιατί οι Τούρκοι πίεζαν τους Αιγυπτίους για πάγωμα των αποφάσεων.

Με την Αλβανία τα πράγματα εξελίχθηκαν στην αρχή πιο ομαλά.
 Ο Βαληνάκης απείλησε την αλβανική πλευρά ότι θα μπλοκάρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια από τις πολλές συμφωνίες που ενδιέφεραν τους γείτονες για την ενταξιακή τους προοπτική και τα πράγματα προχώρησαν πολύ γρήγορα.

Η συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας από την Αλβανία ήταν επωφελής για τα ελληνικά συμφέροντα, γιατί περιελάμβανε και τα ελληνικά νησιά της περιοχής, στα οποία αναγνώριζαν ότι έχουν, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, υφαλοκρηπίδα.

Επίσης ανέφερε ρητά ότι η Ελλάδα είχε δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των 6 μιλίων. 
Το τελικό κείμενο υπογράφηκε το Μάρτιο του 2009 από τους υπουργούς εξωτερικών των δύο χωρών, Ντόρα Μπακογιάννη και Λουλζίμ Μπάσα, στο πλαίσιο επίσημης σύσκεψης του Καραμανλή στα Τίρανα.

(Η συμφωνία αυτή ακυρώθηκε το 2010 από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας, στο οποίο προσέφυγε ο σοσιαλιστής φίλος του Γιώργου Παπανδρέου, Έντι Ράμα...)

Το σχέδιο του Καραμανλή προέβλεπε πως, όταν θα ολοκληρώνονταν οι συμφωνίες με Αίγυπτο, Λιβύη, Αλβανία (με την Ιταλία τα χωρικά ύδατα είναι οριοθετημένα δεκαετίες τώρα), θα υπογράφαμε συμφωνία και με την Κύπρο και τότε μόνο θα ανοίγαμε συζήτηση με τους Τούρκους για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο. Από θέση ισχύος!

Επειδή, όμως, οι διαπραγματεύσεις στις διεθνής σχέσεις παίρνουν αρκετό χρόνο μέχρι να καρποφορήσουν, ο Καραμανλής έθεσε παράλληλα σε εφαρμογή ένα δεύτερο σχέδιο για τη θωράκιση των ελληνικών συμφερόντων στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο.

Σε όλες τις διεθνείς του επαφές, από τον καιρό που ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μάλιστα, είχε ξεκινήσει εκστρατεία για την ίδρυση ευρωπαϊκής ακτοφυλακής με σκοπό την επιτήρηση της Μεσογείου και του Αιγαίου για την αποτροπή της λαθρομετανάστευσης. Ο απώτερος στόχος του, πέραν της αντιμετώπισης του υπαρκτού προβλήματος, ήταν, όμως, άλλος. Το αίτημά του αυτό στην ουσία ήταν ένα αριστοτεχνικό καμουφλάζ για να επεκταθεί ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος πέρα από τα 12 μίλια και να ενισχυθούν τα ελληνικά επιχειρήματα στο Αιγαίο.

Εφόσον οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις της ακτοφυλακής, στις οποίες θα μετείχε και το ελληνικό λιμενικό, θα περιπολούσαν στο Αιγαίο, θα θωρακίζονταν και τα αμφισβητούμενα από τους Τούρκους σύνορα μας. Ουσιαστικά ο τότε πρωθυπουργός προωθούσε την ιδέα της εγκατάστασης διεθνούς ευρωπαϊκής δύναμης στο Αιγαίο.

Οι σύμμαχοι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είδαν στην αρχή με συγκατάβαση, αν όχι με συμπάθεια, το αίτημά μας για ακτοφυλακή, αλλά χώρες όπως η Αυστρία, που δεν είχαν πρόσβαση και συμφέροντα στη θάλασσα, δυσκολεύονταν να κατανοήσουν γιατί έπρεπε να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να χρηματοδοτήσουν ένα τέτοιο εγχείρημα!

Όταν, όμως, άρχισαν να περνούν τα καραβάνια των μεταναστών από τον Έβρο στην Ελλάδα και η κατάσταση άρχισε να γίνεται ανεξέλεγκτη, οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν στην αποστολή χερσαίας και εναέριας στρατιωτικής δύναμης στην περιοχή, καθώς πείστηκαν ότι οι ελληνικές Αρχές δεν τα έβγαζαν πέρα μόνες τους.

Η παρουσία δυνάμεων της Frontex στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο και οι υπερπτήσεις των ελικοπτέρων της εντός του ελληνικού FIR εξόργισαν, όπως ήταν φυσικό, τους Τούρκους! 
Η ευρωπαϊκή δύναμη αναγνώριζε στην πράξη τα ελληνικά σύνορα στον αέρα και εξ’ αιτίας αυτού προκλήθηκαν αμέτρητα επεισόδια κατά τη διάρκεια των περιπολιών. Για την ενεργοποίηση της Frontex είχε πρωταγωνιστικό ρόλο η ελληνική κυβέρνηση και πρωτίστως ο υπουργός Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος.

(Αντιθέτως επί ΠΑ.ΣΟ.Κ., ήταν τέτοια η χαλαρότητα που έδειξε η πολιτεία στο θέμα της λαθρομετανάστευσης, ώστε ο αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής της Frontex με δημόσια δήλωσή του εξέφρασε την απροθυμία παραμονής της ευρωπαϊκής δύναμης στα ελληνοτουρκικά σύνορα!)

Έμενε το σκέλος της ακτοφυλακής για την από θαλάσσης επιτήρηση των συνόρων.

Ο Καραμανλής, βλέποντας ότι δεν προχωρά η ιδέα του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σκέφτηκε την υλοποίηση της σε διμερές επίπεδο.

Είχαμε φτάσει πλέον στον Ιούνιο του 2008 και ο πρωθυπουργός ήξερε -είχε προηγηθεί και το Βουκουρέστι, στο οποίο μετρήσαμε φίλους- σε ποιους μπορεί να στηριχτεί και σε ποιους όχι.

Όταν, λοιπόν, επισκέφθηκε την Ελλάδα ο Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί και βρέθηκαν οι δυο τους πίσω από τις κλειστές πόρτες του Μαξίμου -εκτός από τα εξοπλιστικά- του πρότεινε την ιδέα της δημιουργίας ελληνογαλλικής ακτοφυλακής.

Ο Σαρκοζί δέχτηκε, αλλά ο Καραμανλής στην συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, δε θέλησε να αποκαλύψει το... μυστικό και μίλησε αορίστως για την ιδέα της ευρωπαϊκής ακτοφυλακής! Τον... πρόδωσε όμως ο Γάλλος πρόεδρος.

«Δεν μπορούμε να αφήσουμε μια ευρωπαϊκή χώρα να φυλάξει μόνη της τέτοια σύνορα, τα οποία από τη στιγμή που θα περάσει κάποιος λαθρομετανάστης, αφορούν όλη την Ευρώπη! Η ελληνική πρόταση να υπάρξει μια γαλλοελληνική μονάδα ακτοφυλακής είναι πάρα πολύ καλή ιδέα», είπε και το... ξεφούρνισε.

Οι λεπτομέρειες εφαρμογής της πρότασης ήταν ακόμη πιο ενδιαφέρουσες.

Επειδή οι Γάλλοι δε διαθέτουν λιμενικό σώμα, συμφώνησαν να μας στείλουν πολεμικό πλοίο για την επιτήρηση των συνόρων.

Και ο δαιμόνιος Βαληνάκης επέλεξε να δημιουργήσει τη ναυτική βάση στη Λέρο, εντός της οποίας θα ναυλοχούσε σταθερά το γαλλικό πολεμικό.

Η επιλογή του ακριτικού νησιού δεν έγινε τυχαία. Υπήρχαν εκεί έτοιμες ναυτικές εγκαταστάσεις. Τις είχαν φτιάξει οι Ιταλοί, κατά την κατοχή της Δωδεκανήσου και τις είχε αξιοποιήσει το ΝΑΤΟ, πριν οι Τούρκοι καταφέρουν να μας εξαιρέσουν από τις ασκήσεις, με το επιχείρημα ότι η Λέρος είναι αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.

Στη ναυτική βάση της Λέρου σχεδίαζε η κυβέρνηση να επιτρέψει την προσόρμιση και ρωσικών πολεμικών πλοίων, με το επιχείρημα της εφαρμογής των ενεργειακών συμφωνιών για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Οι Ρώσοι, που κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αγκυροβολούσαν σε διεθνή ύδατα ανοιχτά των Κυθήρων, είχαν το άγχος των Στενών και επιδίωκαν να ξαναβγούν στη Μεσόγειο.
Ο Καραμανλής πάλι, που έβλεπε την τουρκική επιθετικότητα αλλά και την αδιαφορία των συμμάχων για τις ελληνικές ανησυχίες, ήθελε να θωρακίσει τα σύνορά μας με την παρουσία ξένων δυνάμεων, εν γνώσει του, όμως, ότι απειλούσε παγιωμένες διπλωματικές ισορροπίες.

Το σχέδιο «12 μίλια-Λέρος», μολονότι προχώρησε μέσα από συμπληγάδες, δεν κατάφερε να ολοκληρωθεί, λόγω της εκλογικής ήττας της ΝΔ. Δυστυχώς!

ΠΗΓΗ: ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ off the record του Μανώλη Κοττάκη Σελ. 274-280